Yarım asrı aşkın bir süredir Ay’a dönüş çabalarını şekillendiren Artemis programında nihai hedefe yaklaşılırken yüklenici tercihlerinde değişiklik sinyalleri ortaya çıkıyor. 2021 Nisan’ında NASA ile SpaceX arasında yapılan 2,9 milyar dolarlık sözleşme, Starship’in modifiye edilmiş üst aşamasıyla astronotları Ay’a ulaştırmayı öngörüyordu. Ancak programın ilerlemesiyle NASA, geliştirme hızından memnun kalmıyor ve ihale sürecini yeniden açıyor.
NASA geçici başkanı Sean Duffy, SpaceX’in ilerleyişinden duyduğu endişeyi açıkça dile getirerek, sözleşmeyi açmayı ve rekabeti güçlendirmeyi planladığını belirtti. Duffy ayrıca Artemis 3’ün hedef tarihini 2028 olarak netleştirdi ve Blue Origin gibi diğer şirketlerin de ihaleye katılıp SpaceX ile yarışmasına olanak tanıyacağını ifade etti. Blue Origin’in Artemis 5 için planladığı, Blue Moon iniş aracı ise bu rekabete dahil edilmesi muhtemel gelişmeler arasında yer alıyor.
SpaceX ve Blue Origin arasındaki gerilim, bu kararın ardından giderek artıyor. Musk, Blue Origin’in Ay’a yük taşıma kapasitesi konusunda eleştirilerini sürdürüyor ve yörüngeye bile faydalı yük taşıyamadığı yönündeki iddialarını savunuyor. Öte yandan Blue Origin’in yeni roketi New Glenn, Ocak ayındaki fırlatmada Blue Ring kapsülünün bir prototipini başarıyla yörüngeye taşımayı başardı.
Artemis 3’in lansmanı ise yıllar içinde birkaç kez ertelendi. Başlangıçta 2024 olarak öngörülen tarih, Starship’in test süreçleri, astronot giysileri ve Orion kapsülü gibi kritik teknolojilerdeki sorunlar nedeniyle art arda ileri tarihlere kaydırıldı ve artık 2028 hedefi konuldu. Artemis programı hâlihazırda 2022 sonunda mürettebotsuz Orion’un Ay yörüngesine ulaşmasıyla başlayıp Artemis 1’i başarıyla tamamladı. Şubat döneminde dört astronotu Ay çevresinde 10 günlük bir yolculuğa çıkarmayı hedefleyen Artemis 2 ise hazırlıklarını sürdürüyor. SpaceX’in Starship’i ise bugüne dek 11 yörünge altı uçuş gerçekleştirdi ve son iki uçuşu başarıyla tamamlandı. Ancak ABD’nin geri kalma riskini azaltma amacıyla Çin’in 2030’a kadar Ay’a insan indirimi hedefiyle yarış halinde olduğu gerçeği, bu programın stratejik önemini artırıyor.
Artemis 3, Apollo 17’den bu yana Ay yüzeyine insan indirme özelliğini yeniden kazandıracak görev olarak öne çıkıyor. Bu hedefe ulaşmak için NASA, mürettebatı güvenli bir şekilde indirme ve geri dönüş süreçlerini başarıyla yürütmeyi amaçlıyor.
